ေပါင္စန္း၏ရသ

ေပါင္စန္းသည္ ေရွးေခတ္ေတာင္ဘက္ပိုးလမ္းေၾကာင္း၏ အဓိကေနရာတြင္တည္ရွိၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ ေတာေတာင္ ေရေျမခ်င္းထိစပ္လ်က္ရွိသည္။ အိႏၵိယ၊ တ႐ုတ္၊ ျမန္မာ ၃ ႏုိင္ငံ၏ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရးတြင္ အေရးပါေသာ အက်ဳိးေပးမႈရွိသည္။ ေပါင္စန္း၏႐ႈခင္းသည္ သာယာ၍ ရာသီဥတုလည္းလူေနရန္သင့္ေတာ္သည္။ သမုိင္းရွည္ၾကာၿပီး ရႊြန္းလဲ့တင့္ဆန္းေသာ လူနည္းစုလူမ်ဳိးမ်ား၏ ယဥ္ေက်းမႈလည္းရွိသည္။

ေပါင္စန္းႏွင့္ပတ္သတ္၍ အေစာဆံုးစာေပ မွတ္သားမႈမွာ ခရစ္သကၠရာဇ္ မတိုင္မီ၃ရာစုႏွစ္မွ စတင္သည္ဟု အဆိုရွိသည္။ ဤေနရာသည္ ႏွစ္ေပါင္းရာေက်ာ္ထြန္းကားခဲ့သည့္ အုိင္းေလာင္ေရွးႏုိင္ငံ ျဖစ္ထြန္းလာရာ အေျခခံ ေဒသျဖစ္သည္။ ''ထံုးတမ္းဓေလ့'' ႏွင့္ ''ဟြာယန္ႏုိင္ငံမွတ္တမ္း'' စာအုပ္၂အုပ္တြင္ မွတ္တမ္းတင္ထားမႈအရ ႏွစ္ေပါင္း၂၄ဝဝႏွစ္အလြန္က ေလာင္စန္းေတာင္တြင္ ဆားအိဟုအမည္ရွိေသာ အမ်ဳိးသမီးတစ္ေယာက္ရွိသည္။ သူမသည္ တေန႔ငါးဖမ္းေနစဥ္ နစ္ျမဳပ္ေနေသာ သစ္တပင္ကိုတုိက္မိ၍ ညႇဳိ႕ဓါတ္ျဖစ္ေပၚလာသကဲ့သို႔ ခံစားရသည္။ ၿပီးေနာက္ သူမကိုယ္ဝန္ရွိလာသည္။ ကေလး၁ဝေယာက္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ေနာင္တြင္ နစ္ျမဳပ္ေနေသာ သစ္သားပင္ သည္ နဂါးျဖစ္သြားသည္။ ေရျပင္ေပၚတြင္ ကခုန္ပ်ံဝဲေနသည္၊ စကားလည္းေျပာသည္။ ‘''ကြၽႏု္ပ္ကေလးေတြေကာ'' ယခုဘယ္မွာလဲ ေမးရာ ကေလး ၉ေယာက္သည္ နဂါးကိုျမင္ေသာ္ ေၾကာက္လန္႔၍ ေျပးကုန္ၾကသည္။ ေနာက္ဆံုး ဆယ္ေယာက္ေျမာက္ကေလးသည္ နဂါးကိုေက်ာေပးထားကာ ထြက္မေျပးပဲ ထုိင္ေနခဲ့သည္၊ နဂါးလည္း သူကိုယ္ခႏၶာကို လ်ာျဖင့္ရက္သည္။ သူမိခင္က ''ေက်ာေပးထားသည္မွာ ကိုးဂဏန္းကို ကိုယ္စားျပဳသည့္၊ ႀကိဳ ထုိင္ေနသည္မွာ 'လံု'၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ ¤င္းအမွတ္စဥ္ ၁ဝ ကေလးကို ႀကိဳလံုဟူ၍ အမည္ေပးလုိက္သည္၊ ႀကိဳလံုႀကီးျပင္းလာေသာအခါ အျခားေနာင္ေတာ္တုိ႔က ႀကိဳလံုသည္ ဖခင္က ခ်စ္ခင္မႈေၾကာင့္ လွ်ာျဖင့္ရက္ျခင္းကို ခံရသည္ေၾကာင့္ ¤င္းတုိ႔ညီေလးသည္ အလြန္Óဏ္ ေကာင္းသည္၊ ထုိ႔ေၾကာင့္သူ႕ကို ဘုရင္ေျမႇာက္လုိက္သည္၊ ဤသို႔ျဖင့္ ႀကိဳလံုသည္ အုိင္းေလာင္၌ ပထမဆံုးေသာ ဘုရင္ျဖစ္လာသည္၊ သူ႔ႏုိင္ငံကို ေက်ာက္အသံုးအေဆာင္ ပစၥည္း၊ ေၾကးညိဳ၊ ထြန္ရက္စိုက္ပ်ဳိးျခင္း၊ အဝတ္အစား၊ အစားအစာ၊ မဂၤလာကိစၥ၊ ဘာသာေရးႏွင့္နာေရး စေသာ ထံုးထမ္းဓေလ့တုိ႔ျဖင့္ စည္ပင္ဝေျပာေသာ ႏုိင္ငံျဖစ္လာေစခဲ့သည္။ ယခုထက္တုိင္၊ ေပါင္စန္း၏ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့ ထံုးထမ္းတြင္ အုိင္းေလာင္ယဥ္ေက်းမႈ၏ အရိပ္အေရာင္ကို ျမင္ေတြ႕ႏုိင္ေသးသည္။ ဥပမာ – အုိင္ေလာင္ႏုိင္ငံသည္ နဂါးကိုကိုးကြယ္သည္၊ ယခုအခါ ေပါင္စန္း၌ရွိေသာ ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ား၏ နာမည္မွာ ''နဂါး'' ဟူေသာ အမည္ စာလံုး ပါေလ့ရွိသည္။

ေပါင္စန္း၌ ေရသယံဇာတၾ<ြကယ္ဝသည္၊ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားတြင္ လန္ခ်န္းျမစ္၊ ႏုျမစ္၊ ဧရာဝတီျမစ္ဟူေသာ ႏုိင္ငံတကာျမစ္ႀကီး ၃သြယ္ရွိသည္၊ ဤေနရာသည္ ေတာင္ကိုေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳ၍ ေရကာတာကိုမ်က္ႏွာ မူထားသည္၊ ေနေရာင္ျခည္လံုေလာက္၍ ရာသီဥတု ၄ခုစလံုး ေႏြဦးရာသီကဲ့သို႔ သာယာေကာင္းမြန္သည္၊ ''ေႏြဦးၿမိဳ႕ေတာ္'' ဟု ေခၚေဝၚသမုတ္သည္။ ေပါင္စန္း၏ ေျမအေနအထားမွာ ကန္႔လန္႔ျဖတ္ေတာင္တန္းတြင္ တည္ရွိ ေနေသာ္လည္း၊ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးေကာင္းသည္။ ႏုိင္ငံေတာ္လမ္းမ – အမွတ္ ၃၂ဝ၊ (ယူူနန္ျမန္မာကားလမ္း) ကို အဓိကလမ္းေၾကာအျဖစ္ထား၍ ေပါင္ယြင္လမ္းအစရွိေသာ လမ္းမ်ားကို လမ္းခြဲအျဖစ္ထားက ေက်းရြာမ်ား အၾကားရွိ မ်ားျပားစြာေသာလမ္းမ်ားကို ကြန္ရက္လမ္းမ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္၍ ေတာင္ျမင့္ႏွင့္ ေရလမ္းေၾကာင္းကို ရစ္ပတ္လ်က္ရွိသည္မွာ ေငြခါးပတ္တေခ်ာင္းကိုပတ္ထားသကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနသည္။ ေပါင္စန္းေလယာဥ္ ကြင္းသည္ ေဒသခံျပည္သူႏွင့္ ကုန္သည္မ်ားအတြက္ လြယ္ကူစြာ အသံုးျပဳႏုိင္သည္။

ေပါင္စန္း၌ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစု ၃၆ မ်ဳိးရွိသည္။ ¤င္းတြင္လူနည္းစု ၁၃မ်ိဳးရွိသည္၊ ၿမိဳ႕နယ္တြင္းရွိ ေက်းရြာ ၇ဝတြင္ အားလံုးပ်ံ႕ႏွံ႕ေနထုိင္ၾကသည္၊ ¤င္းတြင္ လီေရွာလူမ်ိဳး၊ သိုင္လူမ်ိဳး၊ ပိုင္လူမ်ိဳး၊ လီဆူးလူမ်ိဳး၊ ပုေလာင္ လူမ်ိဳး၊ ေျမာင္လူမ်ိဳး၊ ဝလူမ်ိဳးစသည့္ ေက်းလက္ၿမိဳ႕ရြာႀကီး ၁၄ ခုရွိသည္။ လူမ်ိဳစုအသီးသီး အတူစု၍ ေနထုိင္ၾကျခင္း ေၾကာင့္ မတူေသာလူမ်ိဳးစုအသီးသီး၏ ေနထူးေနျမတ္ႏွင့္ ထံုးထမ္းဓေလ့မ်ားသည္ ေပါင္စန္းကို တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး အက၊ အဆို၊ သီခ်င္းတုိ႔ျဖင့္ စည္ကားေနေစပါသည္။ ဥပမာ-ႏွစ္စဥ္ တ႐ုတ္ျပကၡဒိန္ ၂လ လဆန္း ၄ရက္ ေန႔သည္ အားခ်န္းလူမ်ိဳးတုိ႔၏ ''ကိုးလိုေန႔'' ျဖစ္သည္၊ ၅လပိုင္းမွာ ေမ်ာင္လူမ်ိဳးစု၏ ဟြားစန္းေန႔ျဖစ္ၿပီး ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ အကအခုန္တုိ႔ျဖင့္ စည္ကားလွပါသည္။ ႏွစ္စဥ္တ႐ုတ္ ၅လပိုင္း ၅ရက္ေန႔ တြမ္းယန္ဟြားေန႔ ေခၚ ပန္းေစ်းေန႔သည္ ရပ္ေဝးရပ္နီးပါမက်န္ နာမည္ေက်ာ္ၾကားသည္။ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္တြင္ ေပါင္စန္းၿမိဳ႕မွာ ပန္းေပါင္းစံုပြင့္လန္းတာ ေဝေဝဆာဆာၿမိဳင္ၿမိဳင္ဆုိင္ဆုိင္ ရွိသည္။ ငါးမ်ားငွက္မ်ားျဖင့္ ပန္းေတြအၾကားထဲတြင္ အလွဆင္ေနသည္။ ေပါင္စန္းၿမိဳ႕သူၿမိဳ႔သားအားလံုး အိမ္အျပင္ထြက္၍ ပန္းမန္ကို ေပ်ာ္ရႊင္စြာ႐ႈစားတတ္သည္။ လူမ်ိဳးစုအသီးသီးကလည္း မိမိလူမ်ိဳးစု၏ အဝတ္အစား၊ အစားအစာတုိ႔ကို ဝတ္ဆင္ျပသၾကသည္၊ လူမ်ိဳးစုအက၊ တူရိယာတီးမႈတ္ကာ သီခ်င္းဆုိၿပီး တ႐ုတ္႐ိုးရာအက ျပသၾကသည္၊ ခရီးသည္မ်ားမွာ တေပ်ာ္တပါးတဝႀကီး ၾကည့္ရသည္။ ၂ဝဝ၄ ခုႏွစ္မွစ၍ ေပါင္စန္းလံုလင္ခ႐ိုင္တြင္ အဝါေရာင္နဂါးေက်ာက္စိမ္းကို ေတြ႕ရွိၿပီးေနာက္ လက္ရာေျပာင္ေျမာက္ေသာ ေက်ာက္စိမ္းအလွဆင္ပစၥည္း၊ အိမ္အလွဆင္ပစၥည္း တုိ႔သည္လည္း ပြဲေစ်းတြင္ ႐ႈခင္း အလွတမ်ိဳး ျဖစ္လာကာ ခရီးသည္မ်ား အားရေက်နပ္မႈ ရရွိေစခဲ့သည္။

စိမ္ေျပနေျပစီးဆင္းေနေသာ လန္ခ်န္းျမစ္သည္ ရႊင္လန္းေပ်ာ္ရႊင္ေသာ ေျမ ေပါင္စန္းကို အားျဖည့္အလွဆင္ကာ ထံုးစံဓေလ့အမ်ိဳးစုံကို လာေရာက္သူဧည့္အေပါင္းအား ထုတ္ေဖာ္ျပသလ်က္ရွိသည္။

Photos by Yang Qingliang, Yu Guanming