တုိင္တုိင္းရင္းသားတုိ႔၏ထူးျခားေသာဝါးဆစ္ဗူးေကာက္ညႇင္းထမင္း
ဝါးဆစ္ဗူးေကာက္ညႇင္းထမင္းသည္ တိုင္တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳး၏ ႐ုိးရာအစားအစာ တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။ စစ္ေဆာင္ပန္းနားက လမ္းႀကီးလမ္းငယ္မ်ားရွိ အသားကင္ဆိုင္ေရွ႕တြင္ ဓားျဖင့္ ႀကံအခြံလွီးသည္ႏွင့္တူေအာင္ အျပင္ဘက္ ရွိအခြံကို လွီးကာ၊ ငွက္ေပ်ာသီးအခြံႏႊာ သည္ႏွင့္တူေအာင္ခြဲလ်က္ စားသံုးေသာ စားေကာင္းဘြယ္ရာအစာတစ္မ်ိဳးသည္ ဝါးဆစ္ ဗူးေကာက္ညႇင္းထမင္းျဖစ္သည္။ ယင္းကို“ေဟာင္လန္” ဟု တိုင္လူမ်ိဳးက ေခၚၾကပါသည္။ “ ေဟာင္လန္” ဆိုသည္မွာ တိုင္လူမ်ိဳးစကားျဖစ္ပါသည္၊ တရုတ္ဟန္ဘာသာစကားအရ ေမႊးလည္းေမႊးႏူးညံ႕မႈလည္းရွိသည့္ထမင္းသည္ ဝါးဆစ္ဗူး ေကာက္ညႇင္းထမင္းျဖစ္ရာ၊ စစ္ေဆာင္ပန္းနား၏အထူးအစားအစာတစ္မ်ိဳး ျဖစ္ပါသည္။
ဝါးဆစ္ဗူးေကာက္ညႇင္းထမင္းသည္ “ မိုင္ေဟာင္လန္” ဟု ေခၚေသာထူးျခားသည့္ ဝါးတစ္မ်ိဳးကို ထမင္းခ်က္ကိရိယာအျဖစ္ အသံုးျပဳလ်က္ မီးကင္ျခင္းျဖင့္ ခ်က္ေသာေကာက္ ညႇင္းထမင္းျဖစ္ပါသည္။ ႐ိုး႐ိုးဝါးလံုး၏အခ်င္းသည္ ၃ စင္ တီမီတာခန္႕ရွိလ်က္၊ ဝါးဆစ္ ၏အရွည္သည္ စင္တီမီတာ ၄ဝ ခန္႕ရွိပါသည္။ ဝါးဆစ္ဗူးအတြင္း အလြန္ေမႊးႀကိဳင္ေသာ အျဖဴေရာင္ဝါးသား ထူတစ္ထပ္ရွိပါသည္။ ထိုဝါးမ်ိဳးသည္ မေလ့ေပါက္ေသာဝါးတစ္မ်ိဳး ျဖစ္ပါသည္။ ဝါးဆစ္ဗူးေကာက္ ညႇင္းထမင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ႐ိုးရာပံုျပင္တစ္ခုရွိပါသည္။ အတိတ္က ေတာင္ယာစပါးေစာင့္ၾကည့္ေသာတဲတြင္ေနေသာ အဘိုးအိုတစ္ေယာက္သည္ မေတာ္တဆ ထမင္းခ်က္ေသာအိုး ပ်က္စီးခဲ့ပါသည္။ ထမင္းခ်က္ရန္အဆင္ေျပေသာ ကိရိ ယာရွာမေတြ႔သည့္အတြက္ ေဘးပတ္လည္တြင္ရွိေသာဓေလ့ ေပါက္ဝါးေတာတြင လက္ ေမာင္းေလာက္အလံုးႀကီးေသာ ႏုႏုေလးဝါးဆစ္ဗူးကို ျဖတ္လ်က္ “အိုး” အျဖစ္ အသံုးျပဳ ကာထမင္းခ်က္ပါသည္။ ထမင္းက်က္သည္ႏွင့္ အေမႊးနံ႕ ထြက္ေပၚလာပါသည္။ ထို အဘိုးအိုသည္ ဝါးဆစ္ဗူးအခြံကို ခြါလိုက္ေသာအခါ၊ အျဖဴေရာင္ဝါးသားဖုံးအုပ္ထားေသာ ထမင္းကို ေတြ႕လိုက္ပါသည္။ ထိုထမင္းမ်ိဳးသည္ ေမႊးလည္းေမႊး ေပ်ာ့လည္းေပ်ာ့ပါသည္။ အဘိုးအိုကၿမိန္ရွက္စြာ စားသံုး၏ေနစဥ္၊ ေတာလိုက္မုဆိုးႏွစ္ဦးသည္မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ႏွင့္ေရာက္ရွိလာသည္။ အဘိုးအိုေနေသာတဲေရွ႕ေရာက္ေတာ့၊ “ဘာသံုးေဆာင္ေနသလဲ၊ အရမ္းေမႊးတာဘဲ”ဟုေျပာဆိုပါ သည္။ “ေဟာင္လန္” ကိုစားပါသည္ ဟုအေျဖေပးရင္း ထို ေတာလိုက္မုဆိုးတို႕ကိုလည္းေပးလ်က္၊ အရမ္းစားလို႕ ေကာင္းလားပါဟုေျပာလိုက္ပါ သည္။ ျဖဴေဖြးေသာ ဝါဆစ္ဗူးေကာက္ညႇင္းထမင္းသည္ အလြန္ေမႊးလ်က္ အျခားထမင္းထက္ ပိုစားလို႕ေကာင္းပါသည္။ ထိုေတာလိုက္မုဆိုးႏွစ္ဦးတို႕သည္ အဘိုးအိုေပးေသာဝါးဆစ္ ဗူးေကာက္ညႇင္းထမင္းကို ၿမိန္ရွက္စြာစားၿပီးသည္ႏွင့္တၿပိဳင္တည္းတြင္ မိမိပါလာေသာ ေကာက္ညႇင္းဆန္ႏွစ္ထုပ္ကို အသံုးျပဳလ်က္ အဘိုးအိုျဖတ္ေတာက္ လာေသာဝါးဆစ္ဗူးကို အသံုးျပဳကာ၊ ေကာက္ညႇင္း ထမင္းကိုခ်က္ပါသည္။ မိသားစုတို႔စားလို႔ရေအာင္ အိမ္အထိ ျပန္လည္ယူေဆာင္သြားခဲ့ပါသည္။ ထိုအခ်ိန္မွစလ်က္ လူသားတို႕သည္ ယခုလိုထမင္းကင္ ရန္ အဆင္ေျပေသာဝါးဆစ္ဗူးမ်ိဳးႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းသည့္အေၾကာင္းကိုသိရွိလာရာ၊ “ မိုင္ေဟာင္ လန္” ဟုေခၚတြင္လာပါသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္တိုင္းလူမ်ိဳးမ်ားသည္ ယခုလိုဝါးမ်ိဳးကိုစိုက္ပ်ိဳး လာတတ္ပါသည္။ “ မိုင္ေဟာင္လန္” ဟု ေခၚေသာဝါးမ်ိဳးႀကီးလာေသာအခါ၌ ေကာက္ညႇင္း ထမင္းခ်က္ရန္ အသံုးျပဳ လာပါသည္။ေဒသခံဟန္လူမ်ိဳး မ်ားသည္ ထိုဝါးမ်ိဳးကို ဝါးေမႊးဟု ေခၚၾကပါသည္။
ဝါးေမႊးေကာက္ညႇင္းထမင္းသည္ အရသာအလြန္ ေကာင္းမြန္ပါသည္။ ေကာက္ညႇင္း အေမႊးႏွင့္ ဝါးအေမႊးတို႕ကို ေရာယွက္ထားရာ၊ အေရာင္လည္းလွ၊ ေမႊးလည္းေမႊးလ်က္၊ အရသာလည္း ထူးျခားေကာင္းမြန္ေသာတိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစု ႐ိုးရာစားေကာင္းေသာက္ ဘြယ္အစာတစ္မ်ိဳးျဖစ္လ်က္၊ ေဒသခံမ်ား၏အႀကိဳက္ႏွင့္ ခရီးသည္မ်ား ၏ႏွစ္သက္မႈတို႔ကို ခံရပါသည္။ လူႀကီးမ်ားသည္ကေလးကိုေခၚေဆာင္လ်က္ေစ်းသြားေသာအခါ၊ ဝါးေမႊး ေကာက္ညႇင္းထမင္းကို ဝယ္ေပးလ်က္ ေခ်ာ့ေလ့ရွိပါသည္။ ကမၻာလွည့္ခရီးသည္မ်ားသည္ ဆစ္ ေဆာင္ပန္းဏားေရာက္တိုင္း ဝါးေမႊးေကာက္ညႇင္းထမင္းကို ျမည္းေလ့ရွိပါသည္။