SCO ခ်င္းေသာင္ ထိပ္သီးအစည္းအေဝးက ဘာေၾကာင့္ ကမာၻ႕အာ႐ံုကို ဆြဲေဆာင္ထားရသလဲ

ကမာၻက အထူးအေရးပါေသာ အာ႐ံုစိုက္မႈအျဖစ္ ၁၈ ႀကိမ္ေျမာက္ ရွန္ဟိုင္းပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ မႈအဖြဲ႕ (Shanghai Cooperation Organization= SCO) ထိပ္သီးအစည္းအေဝးကို တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ အေ႐ွ႕ပိုင္းခ်င္းေသာင္ၿမိဳ႕မွာ မၾကာမီက်င္းပေတာ့မည္ျဖစ္သည္။

ဇြန္လ ၉ ရက္မွ ၁၀ ရက္အထိ က်င္းပမည့္ ထိပ္သီးအစည္းအေဝးကို SCO အဖြဲ႕ဝင္ႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ေလ့လာသူႏုိင္ငံမ်ားမွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ အႀကီးအကဲမ်ားက ႐ွန္တံုျပည္နယ္ ခ်င္းေသာင္ၿမိဳ႕တြင္ စုေဝးၾကမည္ျဖစ္သည္။

အဖြဲ႕ဝင္တိုးခ်ဲ႕ၿပီးေနာက္ ပထမဆံုးအႀကိမ္ ထိပ္သီးအစည္းအေဝး

ယခုက်င္းပမည့္ ထိပ္သီးအစည္းအေဝးသည္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ဇြန္လက ကာဇက္စတန္ႏိုင္ငံ ၿမိဳ႕ေတာ္ Astana တြင္ ျပဳလုပ္ေသာ ထိပ္သီးအစည္းအေဝး၌ အိႏိၵယႏိုင္ငံႏွင့္ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံ တို႔အား အၿမဲတမ္းအဖြဲ႕ဝင္အျဖစ္ လက္ခံခဲ့ၿပီးေနာက္ ပထမဆံုးအႀကိမ္ျပဳလုပ္ျခင္းျဖစ္သည္။

အဖြဲ႕ဝင္ႏုိင္ငံမ်ား တိုးပြားလာၿပီးေနာက္ SCO တြင္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၊ အိႏိၵယႏိုင္ငံ၊ ကာဇက္စတန္ ႏိုင္ငံ၊ ကာဂ်စ္စတန္ႏိုင္ငံ၊ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံ၊ ႐ု႐ွားႏိုင္ငံႏွင့္ ဥဇဘက္ကစၥတန္ႏိုင္ငံ စသျဖင့္ အၿမဲ တမ္းအဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံ ၈ ႏိုင္ငံျဖစ္လာခဲ့ၿပီး ေလ့လာသူႏိုင္ငံ ၄ ႏိုင္ငံႏွင့္ ေဆြးေႏြးဖက္ႏုိင္ငံ ၆ ႏုိင္ငံတို႔ ႐ွိသည္။

“အဖြဲ႕ဝင္သစ္မ်ား ပါဝင္လာျခင္းက ယခုႏွစ္ ထိပ္သီးအစည္းအေဝးရဲ႕ အဓိကအေၾကာင္း အရာတစ္ခုပါပဲ” ဟု ႏုိင္ငံေတာ္ေကာင္စီ၏ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈသုေတသနစင္တာ သုေတသီ ႐ွန္း ႐ွီလ်န္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

အဖြဲ႕ဝင္သစ္ တိုးခ်ဲ႕လာၿပီးေနာက္ ႏိုင္ငံပိုင္နက္မ်ား၊ လူဦးေရႏွင့္ စီးပြားေရးခိုင္မာမႈ ႀကီးမားလာ သည္ႏွင့္အမွ် SCO က ကမာၻတြင္ ခိုင္မာေသာ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈ႐ွိလာခဲ့သည္ဟု ႐ွန္းက ဆိုသည္။

အဖြဲ႕ဝင္ ၈ ႏုိင္ငံသည္ အာ႐ွႏွင့္ ဥေရာပ ဆက္စပ္ေျမပမာဏ၏ ၆၀ ရာခို္င္ႏႈန္းေက်ာ္႐ွိၿပီး ကမာၻ႕ လူဦးေရ၏ ထက္ဝက္နီးပါး႐ွိကာ ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ GDP ၏ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္႐ွိေၾကာင္း သိရ သည္။

အဖြဲ႕ဝင္သစ္ တိုးခ်ဲ႕ျခင္းက SCO ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအတြက္ က်ယ္ျပန္႔ေသာ ၾကြယ္ဝခ်မ္းသာမႈ မ်ား၏ ႐ွင္းလင္းေသာ သက္ေသျဖစ္ေၾကာင္း တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ Renmin တကၠသိုလ္ႏွင့္ အျခား တကၠသို္လ္ ႏွစ္ခုတို႔တြင္ Chongyang Institute for Financial Studies မွထုတ္ျပန္ေသာ ပူးတြဲအစီရင္ခံစာ၌ ေဖာ္ျပထားသည္။

အဖြဲ႕၏ တိုးတက္ျခင္းႏွင့္အတူ အဖြဲ႕ဝင္ႏုိင္ငံမ်ားအၾကား လက္ေတြ႕က်ေသာ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ မႈအတြက္ အခြင့္အလမ္းမ်ား ပိုမိုရ႐ွိလာခဲ့ေၾကာင္း ႐ု႐ွားႏိုင္ငံ၊ အေ႐ွ႕ဥေရာပႏွင့္ အေ႐ွ႕ အလယ္ပိုင္းေဒသမ်ားအတြက္ တ႐ုတ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေလ့လာမႈ ေခါင္းေဆာင္ လီယံုခၽြမ္းက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္မႈအတြက္ စံနမူနာ

SCO အဖြဲ႕ကို စတင္တည္ေထာင္စဥ္ကတည္းက အဖြဲ႕ဝင္ႏုိင္ငံမ်ားက ေဒသတြင္း လံုျခံဳေရး ႏွင့္ တည္ၿငိမ္ေရးကို ဦးစားေပးအျဖစ္ အၿမဲတေစထိန္းသိမ္းေစာင့္ေ႐ွာက္ခဲ့သည္။

၎တို႔သည္ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္မႈနယ္ပယ္မ်ား ခ်ဲ႕ထြင္ျခင္း၊ အၾကမ္းဖက္မႈ၊ အစြန္းေရာက္မႈႏွင့္ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈဟူေသာ “မိစာၦအင္အား သံုးခု”အားခ်ိဳးဖ်က္ျခင္း၊ အႏၲရာယ္႐ွိေသာ ကိစၥရပ္မ်ား တိုးပြားလာျခင္းကို ကာကြယ္ျခင္းႏွင့္ ေဒသတြင္း ေရ႐ွည္တည္တံ့ေသာ တည္ၿငိမ္ေရးႏွင့္ ၾကြယ္ဝခ်မ္းသာေရးကို အေထာက္အကူျပဳေစျခင္းစသည္တို႔ လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။

အဖြဲ႕ ႀကီးမားလာၿပီးေနာက္ SCO ပခံုးေပၚသို႔ တာဝန္ခံမႈပိုမိုလာကာ ေဒသတြင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္း႐ွိ ျပည္သူမ်ားမွ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ားကိုပါ တာဝန္ယူလာရသည္။

လြန္ခဲ့သည့္ ၁၇ ႏွစ္အတြင္း SCO သည္ ေဒသတြင္း လံုျခံဳေရးအေပၚကိုသာ အာ႐ံုစိုက္သည္ မဟုတ္ဘဲ ကုန္သြယ္ေရးႏွင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ လြယ္ကူေစေရး၊ စက္မႈလုပ္ငန္း ပူးေပါင္း ေဆာင္႐ြက္မႈ တိုးျမႇင့္ေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ ဖလွယ္မႈမ်ား ျမႇင့္တင္ျခင္းျဖင့္ ေဒသတြင္း ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈမ်ားတြင္ပါ အေလးထား အာ႐ံုစိုက္လာခဲ့သည္။

Chongyang Institute အစီရင္ခံစာ၌ ေဖာ္ျပထားခ်က္အရ SCO အဖြဲ႕အစည္းသည္ လူမႈေရး စနစ္မ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးသေဘာတရားကိုက္ညီမႈမ်ား၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈပံုစံမ်ားႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈမ်ား အမ်ိဳးမ်ိဳး႐ွိသည့္ ႏုိင္ငံမ်ားအၾကား လက္ေတြ႕က်ေသာ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္မႈတစ္ခုအျဖစ္ ေဖာ္ျပ ခဲ့သည္။

႐ွန္ဟိုင္းစိတ္ဓာတ္ကို ေစာင့္ထိန္းျခင္း
SCO အဖြဲ႕ တိုးခ်ဲ႕ျခင္းႏွင့္ အတိတ္က ေအာင္ျမင္မႈမ်ားသည္ မတူကြဲျပားေသာ ျပည္သူမ်ား အတြက္ အျပန္အလွန္ယံုၾကည္မႈ၊ အျပန္အလွန္ အက်ိဳးေက်းဇူး႐ွိမႈ၊ တန္းတူညီမွ်မႈ၊ ေဆြးေႏြး ညႇိႏိႈင္းမႈႏွင့္ ဘံုဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈေနာက္သို႔ ႐ွာေဖြျခင္း ဟူေသာ “႐ွန္ဟိုင္းစိတ္ဓာတ္” ကို္ ေစာင့္ထိန္းလိုက္နာမႈအေပၚ အေျခခံခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

လြန္ခဲ့သည့္ ၁၇ ႏွစ္အတြင္း SCO ၏ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအား အက်ဥ္းခ်ဳပ္ေဖာ္ျပမည့္ ခ်င္းေသာင္ ေၾကညာစာတမ္းကို ယခုထိပ္သီးအစည္းအေဝး၌ ထုတ္ျပန္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ႐ွန္ဟိုင္း စိတ္ဓာတ္အား အဖြဲ႕ဝင္ႏုိင္ငံမ်ားအားလံုး ဆက္လက္ေစာင့္ထိန္းရန္ တိုက္တြန္းေၾကာင္း တ႐ုတ္ ႏိုင္ငံ ႏုိင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္ႏွင့္ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဝမ္ရိက ၿပီးခဲ့သည့္ သတင္းပတ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ထိပ္သီးအစည္းအေဝးအတြင္း ခ်င္းေသာင္ေၾကညာစာတမ္းအျပင္ လံုျခံဳေရး၊ စီးပြားေရး ပူးေပါင္း ေဆာင္႐ြက္မႈႏွင့္ ျပည္သူအခ်င္းခ်င္း ဖလွယ္မႈမ်ား စသည့္နယ္ပယ္မ်ား၌ သေဘာတူညီခ်က္ ၁၀ ခုေက်ာ္ လက္မွတ္ေရးထိုးမည္ဟု ဝမ္က ဆိုသည္။

SCO ထိပ္သီးအစည္းအေဝး တက္ေရာက္ရန္ႏွင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသို႔ ခ်စ္ၾကည္ေရးခရီးစဥ္အျဖစ္ အဖြဲ႕ဝင္ႏုိင္ငံမ်ားမွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားလည္း လာေရာက္ၾကမည္ ျဖစ္သည္။ (Xinhua)