ယူနန္ျပည္နည္ရွိတိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုတိုင္လူမ်ိဳး
တိုင္လူမ်ိဳးသည္အမ်ားအားျဖင့္ ယူနန္ျပည္နယ္ စစ္ေဆာင္ပန္းနားတိုင္လူမ်ိဳးကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရျပည္နယ္ခြဲ၊ တယ္ဟြန္ဂ်င္းေဖာလူမ်ိဳးကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရျပည္နယ္ခြဲတြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။ အနည္းစုသည္ ယူနန္ျပည္နယ္ ဟြန္ဟယ္ဟားနီလူမ်ဳိး၊ ရီလူမ်ဳိးကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရျပည္နယ္ခြဲေျမာင္လူမ်ိဳး၊ ေယာင္လူမ်ိဳး၊ တိုင္လူမ်ိဳးကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရခ႐ိုင္၊ယူနန္ျပည္နယ္ ဖူအယ္ၿမိဳ႕ ဂ်င္ဂူတိုင္လူမ်ိဳး၊ ရီလူမ်ိဳးကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရခ႐ိုင္၊ဂ်င္တြန္းရီလူမ်ိဳးကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရခ႐ိုင္စသည့္ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရခ႐ိုင္တို႔တြင္ ေနထိုင္လ်က္ရွိသည္။ထို႔အျပင္စိခၽြမ္းျပည္နယ္ လ်န္စန္းရီလူမ်ဳိးကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရျပည္နယ္ခြဲေဟြ႔လီခ႐ိုင္ ရွင္းအန္းရြာတြင္လည္းတိုင္လူမ်ိဳးမ်ားသည္ အေျခခ်ေနထိုင္ၾကသည္။
တိုင္လူမ်ိဳးသည္ ကုိယ္ပိုင္စာလံုး၊ ကိုယ္ပိုင္ဘာသာစကားရွိၿပီးၾကြယ္၀မ်ားျပားေသာယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ ရွိပါသည္။ တိုင္လူမ်ိဳးဘာသာစကားတြင္ ေဒသစကား ၃ မ်ိဳးရွိၿပီးတိုင္လဲ့စကား(စစ္ေဆာင္းပန္းနား)၊ တိုင္နပ္စကား(တယ္ဟြန္ဂ်င္းေဖာလူမ်ိဳးကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရျပည္နယ္ခြဲ)၊ တိုင္ပြန္းစကား(မြန္လ်န္တိုင္လူမ်ိဳး၊ လားဟူးလူမ်ိဳး၊ ၀ါလူမ်ိဳးကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရခရိုင္ရွိနယ္စပ္ေဒသ)တို႔ျဖစ္သည္။ တိုင္လူမ်ိဳးသည္ မတူျခားနားေသာေနရာေဒသတြင္ ဘာသာစကား ၄ မ်ိဳးအသံုးျပဳေနၿပီး၎တို႔သည္ အိႏိၵယအကၡရာမ်ားမွ ေျပာင္းလဲလာသည္ျဖစ္၍ သံသက႐ိုက္ဘာသာ၊ ထိုင္းဘာသာ၊ ျမန္မာဘာသာ၊ ကေမာၻဒီးယားဘာသာ၊ လာအိုဘာသာတို႔ႏွင့္ဆင္တူသည္။
တိုင္လူမ်ိဳး၏ သႀကၤန္ပြဲေတာ္သည္တိုင္လူမ်ိဳးအတြက္ အေရးႀကီးဆံုးပြဲေတာ္ႀကီး ျဖစ္ကာဗုဒၶေန႔ဟုလည္းေခၚေ၀ၚၿပီးတိုင္လူမ်ိဳး၏ ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ျဖစ္သည္။တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုအၾကားတြင္ အႀကီးျမတ္ဆံုးပြဲေတာ္ျဖစ္ၿပီးပါ၀င္ဆင္ႏႊဲသူအမ်ားဆံုးပြဲေတာ္လည္း ျဖစ္ပါသည္။တိုင္လူမ်ိဳး၏ သႀကၤန္ပြဲေတာ္သည္ တိုင္သကၠရာဇ္ ၆ လပိုင္းအလယ္တြင္ က်ေရာက္ၿပီးပြဲေတာ္အား၃-၄ ရက္ က်င္းပေလ့ရိွသည္။
အဆိုပါပြဲေတာ္ရက္တြင္ သက္ႀကီးရြယ္အိုလူငယ္မေရြးပြဲလမ္းသဘင္၀တ္စံုကို၀တ္ဆင္၍ ဗုဒၶေန႔အခမ္းအနားကိုက်င္းပၿပီးအခ်င္းခ်င္းေရပတ္မဂၤလာဆင္ႏႊဲၾကသည္။ ေန႔ပိုင္းတြင္ ၿမိဳ႕ေရာေက်းရြာမွာပါ ေရပတ္ကစားၾကကာေပ်ာ္ရႊင္ၾကသည္။ ညပိုင္းတြင္ ရြာအသီးသီး၌ တိုင္ေအာ္ပရာ၊ တိုင္လူမ်ိဳးအကမ်ားကိုတင္ဆက္ျပသၿပီးေနာက္ မီးမ်ားထြန္းညႇိလ်က္ညလံုးေပါက္ ေပ်ာ္ရႊင္စြာဆင္ႏႊဲၾကသည္။
တိုင္လူမ်ိဳးအစားအစာတြင္ ထူျခားေသာလကၡဏာ ၃ ရပ္ရွိသည္။
၁။ ။အခ်ဥ္အရသာႏွစ္သက္သည္
အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေတာ့တိုင္လူမ်ိဳးတို႔ေနထိုင္ၾကေသာေနရာေဒသတြင္ ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႔ေသာေနရာေဒသျဖစ္၍ အခ်ဥ္အရသာစားခ်င္စိတ္ကိုလံႈ႕ေဆာ္သည္။ ထို႔အျပင္ အခ်ဥ္အစားအစာသည္ အစာေက်ျခင္းအတြက္ အေထာက္အကူျပဳ၍ေနပူျပင္းတြင္အပူေလျဖတ္ဖို႔ မလြယ္ကူေပ။
၂။ ။ ေဒသထြက္အစားအစာႏွစ္သက္သည္
တိုင္လူမ်ိဳးသည္ ၀ါးပင္ေပါက္ပိုးေကာင္၊ Lemongrass စသည့္ ေဒသထြက္အစားအစာႏွစ္သက္ၾကသည္။
၃။ ။ ပန္းပြင့္ႏွစ္သက္စြာစားသည္
တိုင္လူမ်ိဳးသည္ပန္းပင္ရွိပန္းပြင့္ေတြကိုလည္းႏွစ္သက္စြာစားၾကသည္။ပန္းပြင့္မ်ားကိုဟင္းခတ္အေမႊးအႀကိဳင္ျဖင့္ ဟင္းေကာင္းတစ္ခြက္ ခ်က္ၾကသည္။တိုင္လူမ်ိဳးသည္ေစးေသာဆန္ကိုစားရသည္ကို ႏွစ္သက္သည္။ ဉာဏ္ပညာရွိေသာ တိုင္လူမ်ိဳးဘိုးေဘးဘီဘင္တို႔သည္ အေရာင္ပါပန္းပြင့္ျဖင့္ ေစးေသာဆန္ကိုေရာစပ္ကာေရာင္စံုေကာက္ညႇင္းထမင္းခ်က္စားၾကသည္။